تاکنون کدام واکسنهای گیاهی تولید شده اند؟
- منتشر شده در پنج شنبه, 18 آبان 1396 13:31
گیاهان قادرند بسیاری از پروتئینهای نوترکیب را در پیکره خود تولید کنند و چنین پروتئینهایی آلودگی به پروتئینها و پاتوژن های حیوانی ندارند. گیاهان همچنین عرضه و رساندن واکسنها را بسیار آسانتر می سازند. برای این کار اصلاً به تزریق نیاز نیست، کافیست فقط یک مشت از برگهای اسفناج یا تکه هایی از سیب زمینی خورده شود.
در برخی موارد واکسنهای گیاهی برتر از انواعی از واکسن هستند که در تخم مرغ تولید می شوند. در این موارد به تصفیه و جداسازی پروتئینهای آنتی ژنیک و همچنین به تجهیزات تخصصی مدیریت واکسن ها نیازی نیست. در حقیقت، حتی ممکن است پاسخ ایمنی بدن بسیار بهتر باشد. آنتیژن های واکسن، در حالی که هنوز درون سلولهای گیاهی هستند به قسمت داخلی روده ها حمل می شوند. در روده ها، سلولهای موسوم به M، آنتی ژن ها را گرفته و منجر به ایجاد پاسخ توسط سیستم ایمنی بدن می شوند.
در حال حاضر، فقط یک واکسن گیاهی که مربوط به بیماری نیوکاسل در ماکیان است، برای استفاده تجاری وجود دارد. این واکسنها فعلاً برای استفاده در زمان های شیوع بیماری های انسانی آماده نیستند، ولی تعدادی آزمایش بالینی وجود دارد که آنها را در انسانها آزمایش کرده اند. علاوه بر واکسنها تعداد دیگری از محصولات دارویی مبتنی بر گیاهان هستند که در بازار وجود دارند، برای مثال «کلاژن انسانی نوع I» که در گیاه توتون تولید می شود، «تریپسین گاوی» ساخته شده در ذرت و لیزوزیم و همچنین لاکتوفرین انسانی ساخته شده در برنج.
اما چه نوع واکسنهای گیاهی هم اکنون در حال تولید هستند؟
ویروس هپاتیت B یا HBV توسط مایع بدنی منتقل شده و کبد را آلوده میکند. در یک مطالعه، محققان یک آنتیژن سطحی HBV را در کاهو تولید کرده اند. داوطلبین انسانی برای بیش از ۲ ماه برگهای این نوع کاهو را خوردند و بدن آن ها سطح ناپایداری از IgG را تولید نمود. با این حال، واکسن نتوانست سطوح قابل توجهی از IgA ترشحی که برای حافظت و دفاع از بدن مؤثر است را تولید نماید.
تحقیقات در مورد واکسنهای آنفولانزای گیاهی تا حدودی موفقیتآمیز بوده است. این موضوع احتمالاً به این دلیل است که پروتئین هماگلوتینین (HA) به خوبی در گیاهان بیان میشود و به درستی شکل گرفته و تاخوردگی پیدا می کند. در واقع، ذرات شبه ویروس (VLPs) تولید شده توسط سلولهای گیاهی نسبت به ویروس های غیرفعال بیشتر آنتیژنیک هستند. در یک مطالعه، ذرات شبه ویروس حاوی HA در بزرگسالان بین ۱۸ تا ۶۰ سال آزمایش شده است (از آن جایی که آنفولانزا یک بیماری تنفسی است، واکسینه کردن از طریق تزریق انجام شد). تقریباً ۹۶ درصد از شرکت کنندگان بعد از واکسیانسیون پاسخ ایمنی مناسبی را نشان داده اند و این نشان می دهد که تولید واکسنهای آنفولانزای گیاهی امیدبخش است. مشکل معمول واکسن آنفولانزا این است که در سطوح محدودی تولید می شود. در این خصوص گزارشی در سال ۲۰۱۱ ادعا کرد که تنها تعداد ۱.۴۲ میلیارد دوز از واکسن سه گانه این بیماری می تواند با استفاده از تخم مرغ تولید شود.
مزیت گیاهان فقط برای تولید واکسن نیست، بلکه آن ها برای تولید آنتی بادیهای درمانی نیز مفید هستند. در سال ۲۰۱۲، اداره غذا و داروی آمریکا یک آنزیم درمانی به نام «glucocerebrosidase» را برای بیماری Gaucher که در هویج تولید شده بود، مورد تأیید قرار دادند. این آنزیم تولید شده گیاهی نسبت به آنزیم ساخته شده در سلولهای حیوانی بهتر عمل نموده است، زیرا به طور طبیعی مانوزیله شده بود (تغییرشکلی که به آن کمک میکند تا بهتر توسط ماکروفاژها جذب شود).
مترجم: محمدرضا دلفیه