نقشه راه زیست‌فناوری کشاورزی ایران؛ مطالعات اقتصادی، بازارها، مشتریان و ذینفعان زیست‌فناوری کشاورزی

منتشر شده در یکشنبه, 06 اسفند 1396 11:49

نقشه راه زیست‌فناوری کشاورزی ایران

فاز اول: مطالعه  وضع موجود زیست‌فناوری کشاورزی در ایران و جهان

سند ششم: مطالعات اقتصادی، بازارها، مشتریان و ذینفعان زیست‌فناوری کشاورزی 

بررسی­ها نشان می­دهد متوسط سرانه غذا طی 50 سال گذشته در جهان 20 درصد رشد کرده است که بخش مهمی از این بهبود در کشورهای در حال توسعه رخ داده است. روند حاکم بر تولید و مصرف و تجارت جهانی محصولات کشاورزی به ویژه غلات در چند دهه اخیر از تحولات خاص برخوردار بوده به نحوي که همراه با جمعیت رو به تزاید، تولید و تجارت محصولات کشاورزي پاسخگوي نیاز بشر نبوده است، هرچند جمعیت گرسنه دچار سوء تغذیه نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیز یافته است.

امروزه میزان تجارت محصولات کشاورزی و مواد غذایی نسبت به هر زمان دیگر بی­سابقه است. ارزش مبادلات بین‌المللی در مقایسه با پنجاه سال قبل حدود پنج برابر افزایش یافته­است. هر چند تجارت در مناطق مختلف به طور مساوی توزیع نشده است. در اکثر مواقع، کشورهای با درآمد بالا در تولید و تجارت محصولات کشاورزی از کشورهای در حال توسعه پیش افتاده­اند. با این حال برخی از کشورهای در حال توسعه در چندین محصول کشاورزی و موادغذایی از مزیت نسبی برخوردارند. از سوی دیگر در اکثر کشورهای در حال توسعه، رشد تولید محصولات کشاورزی کمتر از تقاضای این کشورها است. بر همین اساس واردات کشاورزی کشورهای در حال توسعه سریعتر از صادرات آنها رشد کرده است و به تدریج پس از دهه 1990 مازاد تجاری کشاورزی آنها به کسری تجاری تبدیل شده است.

به دلیل عملکرد مناسب بعضی از صادرکنندگان محصولات کشاورزی به ویژه کشور برزیل، کسری تجاری کشورهای در حال توسعه در تجارت این محصولات بسیار عمیق­تر از این نخواهد شد. برزیل به عنوان صادر­کننده دانه­های روغنی و فرآورده­های دامی، نقش بسیار برجسته­ای در تجارت جهانی این محصولات دارد. کشورهای آسیایی در سال‌های اخیر در صادرات جهانی روغن­های نباتی رشد قابل توجهی داشته­اند که آن را مرهون افزایش سریع صادرات خالص کشورهای مالزی و اندونزی هستند.

هند و چین نیز توانسته­اند با اتخاذ سیاست­های مناسب، صادرات خود در دهه­های اخیر را افزایش دهند و به صادر کنندگان خالص آمریکای­ جنوبی از قبیل برزیل و آرژانتین و صادرکنندگان برنج آسیا مانند تایلند بپیوندند. هند از سال 2000 به صادر­کننده خالص گندم تبدیل شده­است.

پیش بینی مراجع بین المللی این است که در 40 سال آتی نیز رشد جهانی سرانه مصرف مواد غذایی حدود 12 درصد خواهد بود. پیش بینی هاي سالانه رشد تولید سرانه محصولات کشاورزي در 10 سال آتی از سوي FAO بیانگر آنست که از رشد جمعیت در جهان به مراتب بیشتر خواهد بود. این امر می تواند نشانگر بهبود نسبی تغذیه و مصرف مواد غذایی باشد ولی متأسفانه این رشد تولید محصولات کشاورزي نمی تواند تضمین‌دهنده تأمین امنیت غذایی براي همه مردم و کاهش تعداد گرسنگان جهان باشد و دلیل آن عمدتاً فقر نسبی در کشورهای در حال توسعه و عدم توزیع عادلانه درآمدها در بین اقشار مردم می­باشد.

پیش بینی رشد تقاضا براي محصولات کشاورزي متأثر از رشد جمعیت، رشد اقتصادی، افزایش درآمد و میزان گرایش مردم به ارتقاي کیفیت مواد غذایی با استاندارهای بالاتر می باشد. در ادامه ابتدا روند تغییرات جمعیت در جهان و میزان رشد اقتصادی مناطق مختلف دنیا را بررسی خواهیم کرد، سپس میزان صادرات و واردات محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی و عمده وارد کنندگان و صادرکنندگان محصولات را معرفی خواهیم کرد. در ادامه نیز بازار و حجم محصولات اصلی زیستی کشاورزی و کشورهای عمده تولید کننده این محصولات را خواهیم شناخت.

لطفاً ادامه مطلب را در فایل پی دی اف زیر مطالعه فرمایید.

دریافت فایل سند

کارفرما: ستاد توسعه زیست فناوری

مشاور: امید فدایی منش