توسعه و تثبیت ظرفیت‌های اشتغال در حوزه کشاورزی

منتشر شده در جمعه, 23 اسفند 1398 09:38

توجه به توسعه فرصت‌های شغلی، حفظ مشاغل موجود و ایجاد مشاغل جدید، نیازمند رویکردهای جدید و توجه به الزامات آن است. به‌عبارتی‌دیگر حفظ مشاغل موجود و جلوگیری از بیکاری و ایجاد فرصت‌هایی برای توسعه اشتغال کشاورزی مستلزم توجه به مشکلات و موانع سر راه مشاغل موجود و الزامات لازم برای حفظ سطح اشتغال آنان است. ایجاد یک کسب‌وکار و شغل نیازمند نگرش سیستمی است که همه ابعاد موردنیاز برای پایداری فعالیت و شغل همراه با ملاحظات زیست‌محیطی را در‌بر بگیرد. در این میان آنچه مسلم است اینکه بدون شناخت قابلیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی، زیرساختی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، توسعه اشتغال برحسب هر بخش اقتصادی و هر فعالیتی و در هر منطقه، امکان برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه و پایدار اشتغال به وجود نخواهد آمد.

یکی از ابزارهای کارآمد برای این موضوع آمایش سرزمین است؛ اینکه مشخص شود در هر منطقه‌ای چه توانمندی‌هایی برای توسعه اشتغال بالقوه یا بالفعل کشاورزی وجود دارد تا بتوان برنامه‌ریزی صحیح کرد و با نگرشی جامع به موضوع نگریست. برای توسعه اشتغال در بخش کشاورزی آمایش سرزمین نقطه آغازین است که بدانیم چه منابع پایه‌ای داریم، اقلیم و جغرافیای متفاوت چه تنوع شغلی‌ای را ایجاب می‌کند، چه زیرساخت‌های فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی نیازمند است و چه داریم، همه این‌ها همراه سیاست‌های مناسب دولت می‌تواند توسعه اشتغال برای کشاورزی (تا حد ظرفیت بالقوه اشتغال‌زایی) را به همراه داشته باشد. از طرف دیگر نظریات توسعه بیان می‌کند در روند توسعه سهم بخش کشاورزی از اشتغال کاهش یافته و سهم دو بخش خدمات و صنعت اضافه می‌شود.

تغییرات سهم اشتغال کشاورزی در جهان

اطلاعات بانک جهانی نشان می‌دهد در دوره زمانی ٢٠١٠ تا ٢٠١٢ سهم اشتغال بخش کشاورزی در کشور انگلستان ١,٢ درصد، آمریکا ١.٦ درصد، دانمارک ٢.٦ درصد، فرانسه ٢.٩ درصد، ترکیه ٢٣.٦ درصد، اندونزی ٣٥.١ درصد، هندوستان ٤٧.٢ درصد و چین ٣٤.٨ درصد است. آمار نشان می‌دهد در هر کشوری بر اساس ساختار اقتصادی آن کشور بخش کشاورزی در اشتغال‌زایی نقش و سهم دارد. از سوی دیگر این واقعیت را هم بپذیریم که با وقوع انقلاب صنعتی و توسعه صنعتی، بخشی از اشتغال حوزه کشاورزی به‌عنوان نیروی کار صنعت و خدمات از بخش کشاورزی جدا شده و روند نزولی سهم در گذر زمان داشته است. روند کاهشی بدان معنا نیست که بخش کشاورزی دیگر در تولید نمی‌تواند فرصت شغلی ایجاد کند، بلکه اشتغال کل افزایش یافته و نسبت اشتغال کشاورزی به‌کل اشتغال به دلیل سرعت بیشتر ایجاد اشتغال در دو بخش صنعت و خدمات و افزایش بیشتر مخرج نسبت به‌صورت کسر باعث کاهش سهم بخش کشاورزی شده است. مشاغل سبز که رویکرد سازمان جهانی کار(ILO) است نمونه‌ای از قابلیت‌های توسعه شغل در بخش کشاورزی است. بر این اساس به نظر می‌رسد هنوز بخش کشاورزی می‌تواند یکی از فعالیت‌هایی باشد که توان اشتغال‌زایی دارد.

توصیه سازمان جهانی کار برای توسعه اشتغال کشاورزی

بنا به گزارش سازمان جهانی کار(ILO) یکی از راه های تثبیت و افزایش ظرفیت اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی حمایت از شرکتهای کشاورزی می باشد زیرا این شرکت ها توانایی تکمیل زنجیره ی تولید کشاورزی را داشته می توانند اشتغال‌زایی طولانی‌مدت و ثابتی برای کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه ایجاد نمایند. برای مثال «کارآفرینان جهانی برداشت محصول» یاGHI یک اتحادیه خصوصی است که شرکتهای خصوصی بزرگی همچون Du Pont، John Deer، Monsanto و دهها شرکت دیگر در آن عضو هستند. ازجمله برنامه های عملی چنین شرکت هایی برای حفظ و افزایش اشتغال‌زایی جذب سرمایه‌گذاران می باشد. اعتقاد بر این است که هر چه رغبت و تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی بیشتر باشد شکاف مالی بین سرمایه موردنیاز و سرمایه موجود در کشاورزی که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بخش کشاورزی در کشورهای درحال‌توسعه می باشد رفع خواهد شد. به‌عبارت‌ دیگر وجود شرکت‌های خصوصی قدرتمند در بخش کشاورزی به جذب سرمایه‌گذاران کمک کرده و آن نیز به‌نوبه‌ی خود اشتغال‌زایی را خواهد آورد.

واحد مطالعات امنیت غذایی مصاف

• دانش بنیان